Автор: Лёля Рудик





1

- Добры дзень! Скажыце, на чым я змагу дабрацца да інстытута культуры?

Мая мама спытала жанчыну на прыпынку каля паліклінікі. Побач круціўся васьмігадовы хлапчук. Ён ёй і адказаў паўшэптам:

- На 23 тралейбусе, мне таксама ён патрэбны ...

- Так, Вам праехаць шэсць прыпынкаў.

- Вялікі дзякуй!

Мы сталі чакаць транспарту. Едзем ва ўніверсітэт на вучобу. Мая мама ўжо амаль з дыпломам бібліятэкара. Вы відавочна зараз усміхнецеся і зададзіцеся тыповым пытаннем: «Ці трэба на яго вучыцца?». А я Вам адкажу так: «Усё прафесіі патрэбныя і важныя».

Хлапчук хадзіў каля прыпынку. То одбягаў ад яе, то абыходзіў коламі.

Сёння добры цёплы, хай і зімовы, сонечны дзень. Раніцай тата маме сказаў, што мароз ўсяго толькі мінус 2 градусы. А яшчэ толькі 15 лютага. Павінна быць, зіма яшчэ пакажа сваю магутнасць. Мама любіць успамінаць «Хаўер», які быў у 2013 годзе. Мяне, праўда, там яшчэ не было, але я ўяўляю, колькі снегу намяло! ..

Пад'ехаў 57 аўтобус. Як толькі яго дзверы зачыніліся, падляцеў малы і з незадаволенасцю паглядзеў услед аўтобусу. Я нават адчуў яго ціхі гнеў! Ён прыцмокваў языком, сціскаў губы і размахваў рукамі. Павярнуўся і паглядзеў на маю маму.

«Табе ж накшталт трэба было, як і нам, на 23 тралейбус..?» - падумаў я. - «Хоць, ты, напэўна, мог і на гэтым паехаць ...»

Ўжо не адбягае ад прыпынку, сеў на лавачку. Міма прайшла дзяўчынка з бабуляй. Яны елі чыпсы. Я заўважыў прагны погляд хлапчука з-пад тоўстых ачкоў. У яго відавочна пацяклі слінкі!.. Ох, ужо гэтыя дзеці... Любяць ўсякую смачную гадасць!

А вось і наш тралейбус. Мы селі (так атрымалася) якраз насупраць хлапчука. Ён з задавальненнем дастаў з заплечніка лэйсы і з густам краба. Так, ён, верагодна, вельмі любіць чыпсы... А мая матуля толькі ўцягнула іх пах і атрымлівала асалоду ад сонейка, падняўшы галаву ў неба. Яна любіць сонца. Я б таксама хацеў чыпсы, але на дадзены момант у мяне няма магчымасці іх паспрабаваць і я атрымліваю асалоду ад сонца, як мама.

Падобна на тое, малому хутка выходзіць. Ён хутка дажаваў, амаль згарнуў пакецік з астатнімі чыпсамі, але толькі хацеў пакласці яго ў заплечнік, як вырашыў захапіць апошнюю чыпсіну... а дастаў цэлую жменю і сілай запхнуў іх сабе ў рот. Мама ўсміхнулася. Пакецік паспяшаўся схавацца ў заплечніку, а з сумкі са сменкай з'явілася бутэлька колы. Есці шкоднасці - так ужо шмат і адразу! Напэўна, я ў свае 8 таксама куплю чыпсы за кішэнныя грошы, пакуль бацькі не заўважылі, і з задавальненнем іх паспрабую! Чаго нельга - хочацца ўтрая больш ...

Хлапчук ужо напалову ўстаў, але сеў назад, зрабіў пару глыткоў і выляцеў з трамвая на прыпынку. Мы паехалі далей, але з акна мама ўбачыла, што ён пабег да іншага прыпынку на рагу, дзе ўжо стаяў аўтобус. Прама перад носам малога дзверы зачыніліся, і я зноў адчуў яго ціхі гнеў...

Мы павярнулі ў іншы бок. Напэўна, сёння не яго дзень ... Ён яму не сонечны ...

2

Мама лічыць, што я ўмею чытаць думкі, таму распавядае мне казкі на ноч пра сябе. І кожны раз новую. Ні разу не паўтарылася. Акрамя тых, што ўжо напісаныя, я слухаю ёю прыдуманыя аб сяброўстве, падарожжах, пра жывёл. Яны нашмат цікавей. Больш за ўсё мне падабаюцца яе развагі пра каханне, сяброўства, адносіны паміж людзьмі, разнастайных пачуццях і нават пра смерць.

Тата са мною не размаўляе. Але часам я слухаю яго выказванні пра грошы, дзве працы, будучыню, сваяках з Амерыкі і наогул пра жыццё. Ён любіць спрачацца з мамай, дамагацца… як ён іх называе «канчатковых мэтаў» ва ўсім, чым можна толькі займацца ў жыцці. Як і многія з Вас, ён да гэтага часу лічыць, што мамчына праца не важная і бібліятэкі наогул не патрэбныя. Не бачыць у гэтым сэнсу ...

Мама пастаянна даказвае яму адваротнае, прыводзіць прыклады, спрабуе выцягнуць яго хаця б на адно мерапрыемства і пытае «калі ён хоць раз там наогул бываў?». Дзіўныя яны, дарослыя. Але цікавыя ...

Мая мама ў размовах з татам таксама спрабуе даказаць важнасць таго, што трэба схадзіць з ёй у паліклініку «на мяне паглядзець». А яму гэта зусім не цікава. А мне нават трошкі крыўдна ... Я ўжо жыву цэлых шэсць месяцаў, а ён не адчувае сябе маім татам! .. Вось я і кажу, дзіўныя яны ...

3

Мая мама жартам называе сябе таксікаманкаю. Ёй падабаецца пах метро, цюльпанаў, карэктара, ручак, кавы, чыпсаў і кніг. Да паху метро хутка прывыкаеш і літаральна праз некалькі секунд яго ўжо не чуваць.

Я, вядома, разумею, што ўсе дзяўчаты любяць кветкі. Але больш - увагу, якую мы, мужчыны, можам выказаць, напрыклад, з дапамогай кветак. Мама не любіць ружы. Дома ў яе шмат кветнікаў з цюльпанамі: чырвонымі, фіялетавымі, жоўтымі. Яны даўжэй квітнеюць, больш стаяць у вазах, далікатней руж і пах выдатней... Навявае бліжэйшую вясну... Толькі вось зімой іх маме не падарыш... А ў канцы лета і восенню іх зусім след прастывае...

Карэктар хутка высыхае, ручкі ўбіраюцца ў паперу... Каву мама піць асабліва не любіць. Калі толькі з малаком. Але астыне яна і ўсё... таксама нічога не застанецца. Чыпсы... Толькі абавязкова лэйсы і з густам краба! Абавязковая традыцыя: толькі адкрыеш пачак - адразу пастарацца ўцягнуць ўвесь іх пах! Верагодна, я таксама іх люблю, хоць яшчэ і не спрабаваў. Ну, што чыпсы... з'еў, і таксама нічога...

А вось кнігі... Гэта тое, што можна назваць пастаянным. Як і іх водар. У які бы дзень, пры якім надвор'і, на якой старонцы Вы б іх не адкрылі - яны заўсёды пахнуць чараўніцтвам... А яшчэ ўтульнасцю. Дома без кніг не ўтульна. Я б назваў домам не тое месца, дзе Вы жывяце і не тых людзей, з кім Вы жывяце, а менавіта тую хатнюю бібліятэку, якую Вы збіраеце. Яна адпавядае ўсяму: Вашым інтарэсам, Вашым пачуццям, людзям, якіх Вы любіце, той самай каве, якую Вы п'яце.

Мама любіць прыходзіць на кніжны кірмаш. Кажа, што жыла б там, таму што няма магчымасці набыць усё тое чараўніцтва, што там ёсць. Калі я навучуся чытаць, я таксама знайду сваю ўтульную кнігу і абавязкова дапамагу маме сабраць усё чараўніцтва.

Да... няма нічога больш пастаяннага, чым пах кніг... Асабліва, толькі-толькі надрукаваных ; але! Не блытайце з часопісамі! Яны пахнуць зусім не так! Яны пахнуць горадам, простай фарбай, якой там занадта шмат, і старонкі такія... нежывыя! Як быццам іх гвалтам залілі глянцам, надзелі маскі, схавалі тое сапраўднае, што магло быць у душы паперы ...

Мне здаецца, што часопісы падобныя на людзей. А вось кнігі - на тое, што ўнутры. На пачуцці, душу, наіўнасць і шчырасць.